Boyabat’ta Çevrilen İlk Film: Korkusuz Yörük Ali

Sinoplu avukatlardan İsmail Hakkı Gülenç, Sinop ve ilçeleri ile ilgili bilgiler içeren çeşitli dokümanları bir koleksiyon halinde toplayarak bunları zaman zaman çeşitli şekillerde vatandaşlarla paylaşıyor.  Bu koleksiyonda yer alan dokümanların zaman içinde Sinop ve çevresi ile ilgili araştırmalar yapacak kişilere önemli bir kaynak oluşturacağına ve bu yüzden önemli bir çalışma ve hizmet olacağına inanıyoruz.

Avukat Sayın Gülenç’in göndermiş olduğu fotoğraflarda biri de Boyabat’ta çevrilen ilk film ile ilgili. Gülenç, gönderdiği fotoğrafa iliştirdiği notta şöyle diyor: “2018 yılının Şubat ayında Türk Sinemasının tanınmış yönetmenlerinden, aynı zamanda ünlü aktris Filiz Akın’ın eşi Türker İnanoğlu, ‘5555 Afişle Türk Sineması’ isimli  bir arşiv yayımladı ve Türkav Kitapları da basımını yaptı. Ben de bu arşiv kitabını karıştırırken Boyabat’ta çevrilen ilk film olan Korkusuz Yörük Ali filminin afişine rastladım. Bu afişi Boyabatlı dostlarımla paylaşmak istedim…”

Sayın İsmail Hakkı Gülenç’e bu duyarlılığından dolayı teşekkür ediyoruz.

NOT: BU YAZIDA ANLATILAN HİKAYELERİN BİR KISMI KEMAL ATEŞ TARAFINDAN YAZILAN DESTEK YAYINLARI TARAFINDAN YAYINLANAN NEŞTER VE MADALYA ADLI KİTAPTA GEÇMEKTEDİR. GEREK BU FİLM GEREKSE KİTAPTA ADI GEÇEN ÜNLÜ PEHLİVAN KÜRT MURAT İLE İLGİLİ BİLGİLERİ SÖZ KONUSU KİTAPTA DAHA GENİŞ OLARAK BULABİLİRSİNİZ. AYRICA BU YAZININ SONUNDA KİTABA ATIFTA BULUNMADIĞIMIZ İÇİN SAYIN KEMAL ATEŞ'TEN ÖZÜR DİLERİZ.

KORKUSUZ YÖRÜK ALİ

Bu film geçtiğimiz yıl vefat eden Merhum Sinemacı Sezai Özgül ve Boyabatlılar tarafından Ziraatçi İhsan namıyla bilinen İhsan Özgül’ün ağabeyleri Merhum Esat Özgül’dür. Esat Özgül sinema ve sanat çevresinde yıllarca film çalışmaları yapan ve Türk Sinemasına birçok eser bırakan bir sanat adamıydı.

1948 Londra Olimpiyatları sırasında kendisi Londra’da iken Türk sporcu kafilesinin gönüllü tercümanlığını yapmıştır. Burada birçok sporcunun yanı sıra ünlü şampiyon güreşçilerle de tanışma fırsatı bulmuştur. Zeki, teknik, güçlü, hızlı ve oldukça da yakışıklı bir sporcu olan Celal Atik ile tanışması da burada olmuştur. Türk sporcuları güreş dışında ilk olimpiyat madalyasını da Londra Olimpiyatlarında almıştır. (Ruhi Sarıalp, üç adım atlama).

Olimpiyatlar sonrasında Boyabatlı Yönetmen Esat Özgül, içinde Celal Atik’in de rol aldığı bir film çekmek ister. Bunun için mekân olarak da Boyabat’ı seçmiştir. Filmin adı da bellidir: Korkusuz Yörük Ali… Filmde o günlerin ünlü oyuncularından Deniz Tanyeli, Hulusi Kentmen, Turgut Pasiner ve Aydan Can da rol almaktadır.
Filmin konusu, Türk tarihinin yüz karası olan Balkan Savaşları sırasında Türk ve Türk adı altında adlandırılan Müslümanların uğradığı mezalimi anlatmaktır. Filmin kahramanı da bu mezalim sırasında kahramanca mücadele veren Korkusuz Yörük Ali’dir. Yörük Ali, çevresinde nam salmış ünlü ve yenilmez bir baş pehlivandır. Filmde Korkusuz Yörük Ali’nin  başından geçen olaylar arasında yaptığı güreşler de vardır. Bu güreşlerden birini de bir Bulgar güreşçi ile yapacaktır. Bulgar da ünlü bir baş pehlivandır ve Yörük Ali’ye göre daha iri cüsselidir. Bu rolü de o günlerin ünlü Boyabatlı baş pehlivanı Kürt Murat pehlivan ile yapacaktır. Ancak Kürt Murat, bir Bulgar rolüne soyunmayı kabul etmez. Bu nedenle Kürt Murat “Çobanoğlu” lakaplı bir hayali pehlivanı canlandıracaktır.

(Kürt Murat - Celal Atik)

Sorun burada da bitmemektedir. Kürt Murat, rol icabı da olsa Celal Atik gibi bir güreşçiye yenilmeyi kabul etmez. “Ben hemşerilerimin gözü önünde bu adama yenilmem” der, başka bir şey demez. Film, Kale, Kalebağı ve çevresinde çevrilecektir. Ama Kürt Murat Pehlivanın inadı yüzünden güreş sahnesi Boyabat’a yaklaşık 20 kilometre mesafede Kaymaloğlu köyünde Mülayim Deresi civarında çekilecektir. Bunun için Rahmetli İsmail Kaymaloğlu’na misafir olurlar ve orada yaklaşık bir hafta kalırlar. Kürt Murat Pehlivan gözlerden ırak, sadece film çalışanları, davul zurnacılar ve birkaç köylünün bulunduğu bir ortamda rol icabı olarak Celal Atik’e yenilir. Ancak filmi seyredenlerin anlattığın göre Kürt Murat’ın rol icabı yenildiği ayan beyan belli olur. Sahne gerçekçi olsun diye sarf edilen onca çabaya rağmen bir türlü istenilen sonuç alınamaz. Sonunda filmdeki tek hata bu olsun diyerek söz konusu sahne olduğu gibi kalır.

Ancak filmde gözden kaçan ikinci bir sahne daha vardır ki o, filmin daha en başından başarısız olmasının gerçek nedeni olmuştur: Bulgar mezalimine uğrayan Türklerin cenazelerinin taşındığı tabutların içi boştur ve yokuş yukarı çıkarken bu tabutların boş olduğu filmde görülmektedir. Tabi sonuç büyük bir hayal kırıklığı… Olay filmin galasında olmasa ve yönetmen tarafından daha önce fark edilmiş olsa hiçbir sorun çıkmayacak… ama gel gör ki olan olmuştur.

Filmin çekimleri sırasında sanatçılar Boyabat’ta birçok dostluklar da kurmuştur. Birçok kimse bu filmin hikayesini yıllarca anlatmıştır. Oysa Rahmetli Esat Özgül’ün tek filmi bu değildir. Anadolu Film adına başka filmler de yapmıştır. Bunlar;  Ne Sihirdir Ne Keramet – 1951, Vur Patlasın Çal Oynasın – 1952, Kırk Gün Kırk Gece – 1953, Bayram Gecesi – 1954 ve Mavi Boncuk – 1958…

Bu filmler ve Türk Sinemasının birçok başka filmi İstanbul Kasımpaşa civarında, bir Sinematek’te muhafaza altına alınır. Türk Sinema tarihi için büyük bir önemi haiz olan bu sinematek geceleri bekçiler tarafından beklenmektedir. Bir gün bu bekçilerden biri geceleyin sinemateke bir kadın getirir. Kadını gönderdikten sonra abdest almak için bir gaz ocağı üzerinde su ısıtmaya çalışır. Ancak ocak devrilince yangın çıkar ve tüm arşiv yanar. Korkusuz Yörük Ali filminin negatifleri de bu yangında yok olur.

Bunca emeği boşa giden Esat Özgül daha sonra Amerika’ya giderek oraya yerleşir. Kardeşi İhsan Özgül’den öğrendiğimize göre 2012 yılında bir trafik kazasında hayatını kaybeder. Mezarı oradadır. Allah rahmet eylesin.

Esat Özgül hakkında internet ortamında verilen bilgiler birçok yanlışı içinde barındırmaktadır. Onun Adana doğumlu olduğu ve 1974 yılında öldüğü bilgisi de bu yanlış bilgiler arasındadır.

İSMET SEZER